Κάθε χρόνο ένας στους τέσσερις φορολογούμενους (περίπου 1,8 εκατομμύρια πολίτες) φορολογείται για εισόδημα που δεν έχει στην πραγματικότητα.
Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι οι φορολογούμενοι που διέμεναν σε δική τους κατοικία, είχαν δευτερεύουσα ή εξοχική κατοικία, ήταν κάτοχοι αυτοκινήτου ή σκάφους ή απέκτησαν ακίνητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας το προηγούμενο έτος.
Καθώς βρίσκονται στη ζώνη υψηλού κινδύνου, είναι πιθανό να πέσουν στη παγίδα των τεκμηρίων και να υποχρεωθούν να πληρώσουν υψηλότερο φόρο από εκείνον που αναλογεί στο εισόδημά τους εφόσον αυτό δεν καλύπτει το ποσό που υπολογίζει η Εφορία με βάση το σύνολο των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης και του «πόθεν έσχες».
Κάθε χρόνο ένας στους τέσσερις φορολογούμενους (περίπου 1,8 εκατομμύρια) φορολογείται για εισόδημα που δεν έχει στην πραγματικότητα, αλλά για το εισόδημα που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.
Ωστόσο, ο νόμος τούς δίνει τη δυνατότητα είτε συμπληρώνοντας τους σχετικούς κωδικούς στο έντυπο Ε1 να εξουδετερώσουν τη πρόσθετη επιβάρυνση είτε να αμφισβητήσουν το τεκμαρτό εισόδημα επικαλούμενοι πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία, ενώ θα πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν κατηγορίες που απαλλάσσονται από το βραχνά των τεκμηρίων.
Οι φορολογούμενοι έχουν τη δυνατότητα να παρακάμψουν τα τεκμήρια και να φορολογηθούν με βάση το πραγματικό τους εισόδημα, επικαλούμενοι:
1) Πραγματικά εισοδήματα που απέκτησαν το 2022. Ως τέτοια εισοδήματα θεωρούνται η αποζημίωση λόγω απόλυσης από την εργασία, τα επιδόματα ανεργίας, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες κ.λπ.
2) Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις. Σε αυτά ανήκουν το εφάπαξ που εισπράττεται με τη συνταξιοδότηση, αποζημιώσεις από ασφαλιστική εταιρία κ.λπ.
3) Εισοδήματα παρελθόντων οικονομικών ετών. Με την «ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών» ακόμα και πριν από 10, 20 ή και περισσότερα χρόνια, μπορεί να καλυφθεί η πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων.
4) Εσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων, όπως ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας κ.λπ. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.
5) Χρηματικά ποσά που εισήχθησαν στην Ελλάδα το 2022 είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα, εφόσον η απόκτησή τους δικαιολογείται.
6) Δάνεια εντός του 2022 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Η σύναψη δανείου αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί και έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Από την ημερομηνία πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2022 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί.
7) Ποσά από δωρεές η γονικές παροχές. Για να αποδείξει ο φορολογούμενος ότι εισέπραξε εντός του 2022 τέτοια ποσά, θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του σχετικό πιστοποιητικό από το οποίο προκύπτει ότι η δωρεά ή η γονική παροχή έγινε πριν από την 31η Δεκεμβρίου 2022.
8) Κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ. Για να αποδειχθεί η είσπραξη κέρδους από τυχερό παιχνίδι του ΟΠΑΠ ή λαχείο, θα πρέπει ο φορολογούμενος να έχει στη διάθεσή του τη σχετική βεβαίωση από τον OΠAΠ ή από την εταιρία που διενεργεί τις κληρώσεις των Λαχείων. Προσοχή: εξαιρούνται τα κέρδη από τα καζίνα.
Οι επτά κατηγορίες που εξαιρούνται
Με βάση το ισχύον νομοθετικό καθεστώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων δεν εφαρμόζονται για:
* Επιβατικό αυτοκίνητο Ι.Χ. αναπήρου, το οποίο απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας.
* Επιβατικό αυτοκίνητο Ι.Χ. ή της κατοικίας για αλλοδαπό προσωπικό που δεν διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή για τους Έλληνες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολούνται αποκλειστικά σε γραφεία επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα.
* Σκάφη αναψυχής μόνιμων κατοίκων εξωτερικού, ανεξάρτητα από το μήκος και αν χρησιμοποιούν ή όχι, προσωπικό.
* Αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα.
* Αγορά επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, ειδικά διασκευασμένων για πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητικές αναπηρίες που υπερβαίνουν σε ποσοστό το 67%.
* Φυσικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην αλλοδαπή, εφόσον δεν αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα.
* Για τους συνταξιούχους που έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους τα τεκμήρια μειώνονται κατά 30%.
Ποιοι και πώς μπορούν να αμφισβητήσουν το «φουσκωμένο» λογαριασμό της Εφορίας
Σε περίπτωση που το εισόδημα που υπολογίζει η Εφορία με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν του φορολογουμένου και των εξαρτώμενων μελών που τον βαρύνουν, αμφισβητείται εφόσον αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία.
Τέτοια περιστατικά συντρέχουν ιδίως στο πρόσωπο των υπόχρεων, οι οποίοι:
1) Υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ενοπλες Δυνάμεις.
2) Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική.
3) Είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας.
4) Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους, με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές.
5) Είναι ορφανοί ανήλικοι, οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.
6) Είναι φυλακισμένοι.
7) Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.
Για παράδειγμα, αν φορολογούμενος με ιδιόκτητη κατοικία δεν έχει πληρωθεί από την εργασία του το 2022 και δεν έχει άλλη πηγή εισοδήματος ούτε η σύζυγός του, τότε το ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτει με βάση το εμβαδόν και την αντικειμενική αξία της κατοικίας μπορεί να ακυρώσει το τεκμήριο εφόσον θα υποβάλει μαζί με τη δήλωση και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του.
Η Εφορία ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη.
Επισημαίνεται ότι η διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής δαπάνης και της πραγματικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής αντικειμενικής δαπάνης του γονέα ή του τέκνου που συμβάλλει στις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης του υπόχρεου.
Προκειμένου για αντικειμενικές δαπάνες των τέκνων, η διαφορά αντικειμενικής δαπάνης καταλογίζεται σε εκείνον τον γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.
Πηγή: “Βραδυνή της Κυριακής”
